Democratische sprokkels uit Duitsland (dec 2008)

Hamburg (1) : referenda eindelijk bindend

Na een jarenlange verbeten strijd tussen voorstanders van het referendum en (hoofdzakelijk) de Hamburgse christen-democraten keurde de Bürgerschaft, het Hamburgse deelstaatparlement, op 10 december 2008 unaniem een grondwetswijziging goed, waardoor referenda in de Hansestad bindend worden.

De nieuwe regeling voorziet dat het parlement wetgeving die per referendum tot stand kwam niet meer zonder meer kan wijzigen. Als 2,5 percent van de stemgerechtigden een oproep tegen een wijziging van zo'n wet ondertekenen, krijgt de bevolking het laatste woord. Belangrijk is ook dat referenda in de toekomst altijd op verkiezingsdagen zullen plaatsvinden. In het verleden sneuvelden nogal wat initiatieven aan het hoge opkomstquorum.

De voorbije jaren lapte de Hamburgse CDU-meerderheid wel eens vaker het resultaat van referenda aan haar laars. Nadat in 2004 bijna 600 000 Hamburgers (76,8 % van de opgekomen kiezers) hun veto uitspraken over de privatisering van de stedelijke ziekenhuizen, liet burgemeester Ole von Beust (CDU) zich niet van zijn plan afbrengen en privatiseerde hij de ziekenhuizen. Nog in 2004 gaven de Hamburgers zichzelf een nieuwe kieswetgeving. Ook deze wet werd nooit omgezet, omdat de CDU de belangrijkste wijzigingen ongedaan maakte (zie ook lager).

Echter, bij de vorige deelstaatverkiezingen verloor de CDU haar volstrekte meerderheid. De afspraak om referenda bindend te maken maakte deel uit van de coalitiegesprekken met Die Grünen. Ook het feit dat een actiegroep rond Mehr Demokratie in Hamburg de laatste maanden volop handtekeningen inzamelde voor een referendum "Red het referendum!" (Rettet den Volksentscheid!), verhoogde de druk. Deze campagne is nu stopgezet.

Meer weten?

Over de grondwetswijziging hier en hier.

Chronologie van de strijd voor een betere referendumswetgeving in Hamburg.

Hamburg (2) : referendum voor een betere kieswetgeving in de maak

De Hamburgers gaan hun nieuwe macht meteen goed gebruiken. Een actiegroep rond Mehr Demokratie wil tussen 23 januari en 13 februari 2009 62 000 handtekeningen verzamelen om vervolgens in september 2009 via een referendum ('Ein faires Wahlrecht für Hamburg!') een nieuwe kieswetgeving (met onder meer cumuleren en panacheren) af te dwingen. Of liever: om een oud onrecht te herstellen.

Zoals al werd aangehaald schonken de Hamburgers zichzelf in 2004 met een 2/3-meerderheid een nieuwe kieswet, maar maakte de CDU in 2006 gebruik van haar absolute meerderheid om de belangrijkste wijzigingen weer te neutraliseren. Het Hamburgs grondwettelijk Hof floot de CDU maar voor één van de vier wijzigingen terug (2007). Nu krijgen de burgers het laatste woord, zoals het in een democratie hoort.

Meer weten?

Chronologie van de strijd voor de kieswetgeving in Hamburg.

Spreek je goed Duits en heb je zin in 'Aktionsurlaub' in Hamburg? Klik dan hier.

Brandenburg – moeizaam referendum tegen nieuwe bruinkoolwinning

Energieleverancier Vattenfall wil in de deelstaat Brandenburg verscheidene nieuwe sites voor bruinkoolwinning in dagbouw aanleggen. Vier dorpen in de Lausitz moeten hiervoor ontruimd worden. De deelstaatregering van Brandenburg staat achter de plannen.

Een referenduminitiatief tegen dit project (Keine neuen Tagebaue!) heeft het moeilijk om aan de nodige handtekeningen te geraken. Ook al ligt de drempel in Brandenburg met 4 % van de stemgerechtigden (80 000 handtekeningen) eerder laag, toch staat de teller vandaag (halfweg de inzameltermijn) op slechts een goeie 6 200 handtekeningen. Volgens de initiatiefnemers ligt dat aan het feit dat de vrije inzameling van handtekeningen in Brandenburg verboden is. De burgers moeten dus naar het stadhuis, waar vaak lange wachttijden ontstaan.

De Rundfunk Berlin Brandenburg bracht hierover deze reportage.

Mehr Demokratie : 5000 leden

Mehr Demokratie heeft de kaap van 5000 leden gehaald. Vandaag 14 december staat de teller op 5050.

Nieuwe uitgave van Mehr direkte Demokratie wagen

Het standaardwerk van de directe democratie voor Duitsland is in een tweede, geheel herwerkte uitgave verschenen. "Mehr direkte Demokratie wagen. Volksentscheid und Bürgerentscheid: Geschichte, Praxis, Vorschläge" van Otmar Jung en Hermann Heuβner telt 480 pagina's en kost 34,90 euro. Uitgegeven bij Olzog.